Gotowość Cywilna III - Zapasy awaryjne

Artykuł powstał na podstawie publikacji FEMA - "Basic Preparedness". Zapoznasz się w nim ze strategiami gotowościowymi wobec różnego rodzaju stanów kryzysowych. Ta część została solidnie rozszerzona na podstawie własnych doświadczeń i wielu dodatkowych źródeł, które znajdziesz pod artykułem.

Jest to część trzecia serii artykułów:

1. Zdobycie informacji
2. Plan awaryjny
3. Zapasy awaryjne
4. Schronienie
5. Rodzaje zagrożeń

---

Część III - Zapasy Awaryjne

W części pierwszej zdobyliśmy informacje na temat potencjalnych zagrożeń oraz tego jak przygotowana na nie jest nasza społeczność, w części drugiej wykonaliśmy podstawowy plan działania na wypadek zagrożenia, w części trzeciej omówimy zapasy awaryjne, będzie to zarówno tak zwany "bug out bag" do zabrania podczas ewakuacji, jak i domowe zapasy pozwalające przetrwać nawet kilka tygodni w izolacji od świata zewnętrznego.

Zapasy Ewakuacyjne

Plecak ewakuacyjny to podstawa przygotowania. Zawiera rzeczy potrzebne do przetrwania pierwszych 24, 48 lub 72 godzin po ewakuacji.

Nie ma jednej konkretnej wersji plecaka, zawsze należy go budować w oparciu o nasze umiejętności, wiek, siłę, liczebność rodziny (np. dodatkowe zaopatrzenie dla dzieci) oraz omówiony w poprzedniej części plan.

Oprócz samego plecaka, w zależności od sytuacji, w skład zapasów ewakuacyjnych wchodzą również dodatkowe ubrania, koce, żywność i inne przedmioty które możemy, przy sprzyjających okolicznościach, szybko przenieść z domu do samochodu lub które w samochodzie już będą.

Podstawowy plecak ewakuacyjny powinien zawierać następujące przedmioty:

• Apteczka - prosta apteczka, materiałowa, z zaopatrzeniem z apteczki samochodowej. Bandaże, plastry, koce RFC, nożyczki, gaza.
• Latarka + baterie
• Nóż / scyzoryk
• Zapalniczka / Zapałki* / Krzesiwo
• Radio + baterie*
• Gotówka (kilkaset złotych)*
• Butelka filtrująca wodę / filtr do wody / tabletki do uzdatniania wody
• Worki na śmieci
• Telefon i powerbank*
• Gwizdek
• Mapa okolic*
• Kurtka / pałatka przeciwdeszczowa
• Komplet sztućców / Niezbędnik / Spork
• Multitool
• Dokumenty i kopie dokumentów na pendrive*
• Mydło i żel do dezynfekcji
• Linka typu paracord
• Kompas
• Ołówek i notes*
• Ubrania na zmianę*
• Papier toaletowy*
• Taśma izolacyjna
• Maseczki n95/n100 lub maska MP4
• Śpiwór
• Łom
• Pożywienie na 24-72 godziny i 3 litry wody
• Kuchenka składana
• Menażka / Kubek metalowy
• Igła i nić
• Krem z filtrem UV
• Nakrycie głowy
• Marker

Rzeczy oznaczone gwiazdką * należy umieścić w worku typu zip lub innym wodoodpornym pojemniku.

Plecak

Plecak 35-40 litrów powinien w zupełności wystarczyć. Polecamy wybierać wodoodporne lub takie z pokrowcem wodoodpornym w zestawie. Warto sprawdzić jakie możliwości podpinania rzeczy daje plecak, większe zaopatrzenie, np. śpiwór znajdzie się poza plecakiem i konieczne jest, aby dało się je bezpiecznie do plecaka przymocować. Plecak powinien mieć też dedykowane miejsce na butelki z wodą lub hydro-pack. System przymocowywania dodatkowych modułów Molle (większość plecaków wojskowych lub taktycznych posiada taki system) również może nam pomóc.

Baterie i zasilanie sprzętu

Zestaw baterii to obowiązkowe wyposażenie plecaka ewakuacyjnego. Niezłym pomysłem jest latarka na korbkę lub dynamo, choć ich problemem jest wydawany hałas. Dlatego też polecamy pakiet baterii na co najmniej 3 doby (warto zmierzyć ile godzin twoja latarka działa na jednym zestawie) oraz sprzęty zasilane z USB, które możemy podładować powerbankiem.

Zalecamy unikanie tanich powerbanków, często mają o wiele mniejszą pojemność niż ta reklamowana. W sieci można łatwo znaleźć powerbanki 12000 mAh z funkcją awaryjnego uruchamiania samochodu, polskich producentów - są dość spore, za to sprawdzą się w każdych okolicznościach.

Filtrowanie i uzdatnianie wody

Podstawą jest butelka z filtrem, która pomoże nam pobrać wodę z dowolnego kranu. Na wypadek braku dostępu do sieci wodociągowej, warto mieć na wyposażeniu lekkie i skuteczne tabletki do uzdatniania wody. Dobrym wyborem są też filtry słomkowe, np. L600. Innym, "survivalowym" sposobem na oczyszczenie wody jest jodyna w ilości kilku kropel na litr, przy czym o ile jodyna zabije bakterie i wirusy, nie poradzi sobie z pierwotniakami, co w zależności od źródła wody może być istotne.

Kuchenka

Istnieją różne rodzaje miniaturowych kuchenek, najtańszą opcją są kuchenki wojskowe z paliwem z formie tabletek. Jest to niezły wybór, tabletki mogą nam posłużyć jako rozpałka w trudnych warunkach.

Inną opcją, są kuchenki survivalowe, składające się z czterech blaszek, które należy złożyć. Ich zaletą jest możliwość użycia dowolnego paliwa - patyków, węgielków czy też paliwa w formie tabletek.

Jeszcze inną możliwością jest miniaturowa kuchenka na gaz. Jest to zdecydowanie największa kuchenka i wymaga zabrania ze sobą pojemników z gazem, lecz jest też najwygodniejsza w obsłudze i szybko zapewnia wysokie temperatury.

Taka kuchenka i kartusz są stosunkowo lekkie, lecz zabierają sporo miejsca w plecaku, więc polecamy je raczej albo do większych plecaków, albo dla ekip wieloosobowych, gdzie każdy zabierze lekką kuchenkę survivalową, a jedna osoba dodatkowo kuchenkę na kartusz.

Ubrania

Jeśli chodzi o ubrania na zmianę, przede wszystkim w skład naszych zapasów ewakuacyjnych powinna wchodzić odzież przylegająca do ciała - zapasowa bielizna czy koszulki lub koszule. Rozsądnym wyborem jest zaopatrzenie się w bieliznę termoaktywną. Jeśli pozwala na to rozmiar plecaka, warto zaopatrzyć się w ciepłą bluzę polarową i zapasowe spodnie dresowe.

O ile to możliwe, odzież w plecaku kupujemy w sklepach sportowych - szybkoschnące skarpety bezuciskowe z jonami srebra będą nieocenione dla naszych nóg, które są najbardziej narażone na kontuzje, odciski i chorobę okopową podczas dłuższego marszu.

Pożywienie

Przyjmuje się, że pożywienie z plecaka ewakuacyjnego powinno starczyć na 3 dni. Można po prostu spakować trzy racje typu MRE, lecz jako że zajmują one sporo miejsca i często zawierają powtarzające się, zbędne w kontekście plecaka ewakuacyjnego przybory (np. w przypadku polskiego MRE trzy racje to trzy podgrzewacze, trzy zestawy sztućców itd), możemy takie racje zebrać samodzielnie.

W skład racji żywnościowych może wchodzić:

• Żywność liofilizowana - długi termin przydatności do spożycia i wysoka kaloryczność. Warto rozważyć suszone owoce.
• Konserwy - ich wadą jest waga, lecz wprowadzają niezbędne urozmaicenie diety
• Suchary
• Ryż - lekki, zajmuje mało miejsca, po ugotowaniu jest wspaniałym dodatkiem do konserw.
• Kawa / Herbata i cukier
• Suszone mięso
• Miód - w małych pojemnikach, nie psuje się.
• Sól / pieprz
• Batony energetyczne / czekolada
• Napój izotoniczny w proszku

Przydatne przedmioty

Oprócz wymienionych do tej pory rzeczy, w zależności od umiejętności i rozmiaru plecaka, możemy zaopatrzyć plecak w dodatkowe przedmioty, które pomogą nam przetrwać przez pierwsze dni ewakuacji.

• Tarp / Płachta biwakowa. Pozwoli nam na szybkie stworzenie schronienia przed niesprzyjającymi warunkami pogodowymi.
• Piła składana / sznurkowa. Pomoże w razie potrzeby zebrać opał.
• Gaz pieprzowy. Odstraszy i ochroni przed zagrożeniem.
• Środek przeciwko insektom (np. Mugga)
• Saperka. Naostrzona może nam służyć jako siekiera.
• Żyłka, haczyk. Pozwolą nam skonstruować prostą wędkę.

Na rynku dostępne są tzw. zestawy survivalowe, w skład których wchodzą wymienione wyżej żyłki, haczyki, nici, igły, zapałki - warto je rozważyć, jako że zajmują niewiele miejsca, a mogą nam bardzo pomóc.

---

Zapasy Domowe

Ewakuacja to ostateczność, w przypadku wielu zagrożeń pozostaniemy w domu lub mieszkaniu, czekając na koniec kryzysu lub na ewakuację. Nawet w przypadku ewakuacji, często będziemy mieli czas, aby zanieść do samochodu więcej niż sam plecak.

Zaopatrzenie samochodu

Paliwo to ważny element zaopatrzenia w czasie kryzysu, a bak Twojego samochodu to najlepsza opcja na zmagazynowanie kilkudziesięciu litrów. Dbaj o to, żeby bak był zawsze pełny, większy zasięg auta może pewnego dnia uratować ci życie.

Kolejnym przedmiotem, który nie przeszkadza w aucie a bardzo dobrze jest go mieć jest koc, a nawet kilka. Rozłóż je w bagażniku, przydadzą się zarówno podczas wypraw typowo turystycznych jak i podczas ewakuacji lub sytuacji kryzysowej.

Nie zaszkodzi też parę przedmiotów, wymienionych w części o plecaku ewakuacyjnym. Saperka, kurtka przeciwdeszczowa, zapalniczki, latarka, trochę liofilizowanej żywności - wykorzystaj niewykorzystane schowki w aucie.

Przechowywanie żywności

Podstawą przechowywania żywności zawsze jest "chłodne i ciemne miejsce", niemniej jest kilka czynników na które powinniśmy zwrócić uwagę przy wyborze miejsca w którym będziemy przechowywać żywność.

• Wilgotność: sprzyja rozwojowi mikroorganizmów. Miejsce powinno być suche jak i sama żywność - im mniej wilgotna, tym dłużej wytrzyma.
• Powietrze: tak jak wyżej, sprzyja rozwojowi mikroorganizmów i ich przemieszczanie się. Zapasy powinny być odcięte od dopływu świeżego powietrza (np umieszczane w słoikach, workach typu ZIP lub innych tego typu rozwiązaniach)
• Światło: może zaszkodzić naszej żywności i powodować utratę składników odżywczych z pożywienia. W rezultacie nasze jedzenie może się zepsuć w mgnieniu oka.
• Temperatura: to główny czynnik, który sprawia, że żywność się psuje. Temperatura przechowywania powinna być jak najniższa.

Poniżej znajdziesz listę artykułów spożywczych o długim terminie przydatności do spożycia - niektóre, przy zachowaniu powyższych warunków (wysuszenie, odcięcie dostępu powietrza, ciemność i niska temperatura) wytrzyma kilka lat, inne można przechowywać de facto w nieskończoność.

Rodzaj żywności	Zalety	Jak przechowywać	Czas przydatności
Suszona fasola (i inne rośliny strączkowe)	Wysokokaloryczne, bogate źródło protein i witamin.	Słoje lub worki próżniowe	minimum 2-3 lata
Płatki owsiane	Płatki owsiane są bardzo atrakcyjnym źródłem węglowodanów, białka, witamin i minerałów. Wysoka zawartość polifenoli, związków bioaktywnych o właściwościach antyoksydacyjnych	Słoje lub worki próżniowe	minimum 2-3 lata
Biały Ryż	Łatwość przechowywania, umiarkowana kaloryczność, znakomity dodatek.	Słoje lub worki próżniowe	30 lat
Makaron	Łatwość przechowywania, umiarkowana kaloryczność, znakomity dodatek.	Słoje, paczki	8-10 lat
Liofilizowane owoce	Znakomite źródło witamin i dodatek do płatków	Worki z odessanym powietrzem	5 lat
Puszkowane jedzenie	Składniki odżywcze, kaloryczność.	W chłodnym miejscu	około 2 lat, niektóre puszki nawet 10 i więcej
Puszkowane płyny	Zapewniają składniki odżywcze i nawodnienie. Niektóre, np. pomidory w puszce lub mleko kokosowe mogą być używane do gotowania ryżu, bez zużywania wody pitnej.	W chłodnym miejscu	Około 2 lat
Mleko i jajka w proszku	Składniki odżywcze, łatwość przechowywania	W ciemnym miejscu	5-10 lat
Batony proteinowe	Kaloryczność, łatwość przechowywania	Chłodne miejsce	Około roku
Suszone mięso	Składniki odżywcze, uniwersalność	Chłodne i ciemne miejsce	Od pół roku do pięciu lat
Olej	Mnogość zastosowań	Chłodne i ciemne miejsce	Około 6 miesięcy (rzepakowy)
Mąka	Mnogość zastosowań	Chłodne i ciemne miejsce, szczelny pojemnik	Około 1 roku (temp. pokojowa)
Cukier / Miód	Termin przydatności do spożycia, mnogość zastosowań, kaloryczność	Ciemne miejsce, szczelny pojemnik	Nie posiada
Czekolada	Kaloryczność, dużo zalet zdrowotnych, poprawia morale. Gorzka ma najdłuższy termin przydatności do spożycia.	Chłodne i ciemne miejsce	Od 3 miesięcy do 2 lat (gorzka)
Orzechy	Błonnik, białko, przeciwutleniacze. Orzechy włoskie najdłużej zachowują zdatność do spożycia.	Chłodne i ciemne miejsce, szczelny pojemnik	Od 3 miesięcy do około 1 roku (włoskie)
Przyprawy	Mnogość zastosowań, uzupełnione zapotrzebowanie na sól w trudnych warunkach. Sól nie posiada terminu zdatności do spożycia, inne przyprawy wietrzeją w zależności od warunków przechowywania.	Ciemne miejsce, szczelny pojemnik	Zależy od rodzaju.

Przechowywanie wody

W czasie zagrożenia związanego z wodą lub wybuchu epidemii czysta woda pitna może nie być dostępna. Przygotuj się na sytuacje awaryjne, tworząc i przechowując zapas wody, który zaspokoi potrzeby Twojej rodziny.

Woda butelkowana

Nieotwarta woda butelkowana w sklepach jest najbezpieczniejszym i najbardziej niezawodnym źródłem wody w sytuacji awaryjnej. Jeśli nie masz wody butelkowanej, poniżej przeczytasz o różnych metodach zbierania, oczyszczania i przechowywania wody.

Ile wody awaryjnej należy przechowywać?

Przechowuj co najmniej 4 litry wody na osobę dziennie na okres 3 dni, do picia i urządzeń sanitarnych. Jeśli to możliwe, staraj się przechowywać 2 tygodniowe zapasy. Rozważ przechowywanie większej ilości wody w lato, jeśli w Twoim domu znajdują się osoby chore, małe dzieci lub kobiety w ciąży.

Przestrzegaj daty ważności wody kupionej w sklepie! Wodę przechowuj w ciemnym miejscu i wymieniaj co najmniej raz na pół roku.

Przechowuj butelkę bezzapachowego domowego wybielacza chlorowego w płynie (na etykiecie powinno być napisane, że zawiera od 5% do 9% podchlorynu sodu), aby w razie potrzeby zdezynfekować wodę i użyć do ogólnego czyszczenia i odkażania.

Wybór pojemników

Do przechowywania bezpiecznej wody (wody, która została uzdatniona), najlepiej używać pojemników do przechowywania wody dopuszczonych do kontaktu z żywnością, które nie przenoszą toksycznych substancji do przechowywanej w nich wody. Pojemniki takie można znaleźć w sklepach artykułami kempingowymi. Skontaktuj się z producentem, jeśli nie masz pewności, czy pojemnik do przechowywania jest dopuszczony do kontaktu z żywnością. Jeśli nie możesz użyć pojemnika do przechowywania wody przeznaczonego do kontaktu z żywnością, upewnij się, że wybrany pojemnik:

• Posiada górną część, którą można szczelnie zamknąć
• Jest wykonany z trwałych, nietłukących się materiałów (tj. nie ze szkła)
• Jeśli to możliwe, użyj pojemnika z wąską szyjką lub otworem, aby można było wylać wodę.
• NIE UŻYWAJ pojemników, które wcześniej były używane do przechowywania płynnych lub stałych toksycznych chemikaliów (wybielaczy, pestycydów itp.)

Czyszczenie i odkażanie pojemnika na wodę przed użyciem

Przed napełnieniem bezpieczną wodą wykonaj następujące czynności, aby wyczyścić i zdezynfekować pojemniki do przechowywania wody:

• Umyj pojemnik do przechowywania i dokładnie opłucz.
• Zdezynfekuj pojemnik roztworem sporządzonym przez zmieszanie 1 łyżeczki bezzapachowego płynnego domowego wybielacza chlorowego w 1 litrze wody. Używaj wybielacza zawierającego 5–9% podchlorynu sodu.
• Zamknij szczelnie pojemnik i dobrze nim potrząśnij. Upewnij się, że odkażający roztwór wybielacza dotyka wszystkich wewnętrznych powierzchni pojemnika.
• Odczekaj co najmniej 30 sekund, a następnie wylej roztwór odkażający z pojemnika.
• Pozwól pustemu, zdezynfekowanemu pojemnikowi wyschnąć przed użyciem LUB wypłucz pusty pojemnik bezpieczną wodą (wodą, która została uzdatniona).
• Wlej czystą wodę do zdezynfekowanego pojemnika i szczelnie zakręć.

Wskazówki dotyczące usuwania bezpiecznej wody z pojemnika

• Jeśli używasz miarki lub innego naczynia, używaj czystego za każdym razem, gdy usuwasz bezpieczną wodę z pojemnika do przechowywania, aby uniknąć zanieczyszczenia wody.
• Przed nabraniem bezpiecznej wody staraj się nie dotykać wody ani wnętrza pojemnika rękoma.
• Nigdy nie nabieraj bezpiecznej wody rękami.

Wskazówki dotyczące przechowywania bezpiecznej wody w pojemniku po czyszczeniu i dezynfekcji

• Oznacz pojemnik jako „woda pitna” i podaj datę przechowywania.
• Wymieniaj zmagazynowaną wodę co sześć miesięcy.
• Przechowuj przechowywaną wodę w miejscu o chłodnej temperaturze (10–20°C).
• Nie przechowuj pojemników z wodą w bezpośrednim świetle słonecznym.
• Nie przechowuj pojemników na wodę w miejscach, w których występują substancje toksyczne, takie jak benzyna lub pestycydy.

Inne użyteczne akcesoria

W zależności od tego gdzie i z kim mieszkasz, możesz rozszerzyć swoje zapasy o

• Dodatkowy opał
• Agregat prądotwórczy (regularnie sprawdzaj jego sprawność)
• Zapasowe części do samochodu
• Zapasowy telefon
• Dodatkowe koce i ciepłe śpiwory
• Zapas najważniejszych środków medycznych
• Zapas żywności dla zwierząt

Pomoc od służb

W sytuacji kryzysowej, instytucje i służby będą w miarę swoich możliwości dostarczać pomoc i uzupełniać nasze zapasy. Warto zawczasu poznać sygnalizację flagami, aby usprawnić komunikację między naszym gospodarstwem domowym, a służbami:

• Biała flaga - potrzebna ewakuacja
• Czerwona flaga - potrzebna pomoc medyczna
• Niebieska flaga - potrzebna woda i żywność

Kolejna część już za kilka dni - obserwuj nasz Twitter, Facebook lub zasubskrybuj nasz kanał RSS, aby jej nie przegapić.

---

Źródła

• https://www.fema.gov/pdf/areyouready/basic_preparedness.pdf
• https://www.bugoutbagbuilder.com/my-bag
• https://jakprzetrwac.pl/plecak-ewakuacyjny/
• https://www.morowo.com.pl/pl/n/Kompletny-plecak-ewakuacyjny.-Co-obejmuje-wyposazenie-plecaka-ewakuacyjnego/46
• Bu0105du017a gotowy! gov.pl
• https://bugoutbagacademy.com/best-bug-out-bag-food/
• https://doomguard.org/checklist
• https://worstroom.com/prepper-food-storage/
• https://happypreppers.com/37-food-storage.html
• https://www.cdc.gov/healthywater/emergency/creating-storing-emergency-water-supply.html